Dziecko bezpieczne w Internecie
Materiał informacyjny dla rodziców i opiekunów Zespół Placówek Szkolno-Wychowawczo Opiekuńczych w Nowym Targu
Internet
Internet to fantastyczny wynalazek ludzkości, pozwala uczyć się, dzielić swoimi osiągnięciami i zostać za nie docenionym, utrzymywać kontakt z bliskimi, załatwić sprawę w urzędzie, zrobić zakupy, zawierać nowe znajomości, spędzać miło czas. Ostatnio nawet pójść do szkoły...
Jednak korzystanie z niego to w dalszym ciągu skomplikowana sprawa.
Piszę te słowa by pomóc Państwu uczestniczyć w rozpoznawaniu środowiska Internetu przez Państwa dzieci.
Niektórzy z Państwa powiedzą może „To nie dla mnie, a moje dziecko potrafi już zrobić w internecie wszystko co zechce...”
I bardzo dobrze, ponieważ chcę zachęcić Państwa do wspólnej z Waszymi dziećmi podróży w świat Internetu.
To co dzieje się w komputerze i Internecie to uproszczenie otaczającego nas świata. Dzieci błyskawicznie uzyskują sprawność techniczną posługiwania się tymi narzędziami. Ale Państwo jesteście ludźmi doświadczonymi życiowo i rozumiecie świat z wieloma jego niuansami, szczegółami, które w bezpośrednich kontaktach z ludźmi decydują o tym, czy będzie nam się dobrze żyło, czy też sprowadzimy sobie na głowę jakieś nieszczęście. Dzieci tego doświadczenia i zrozumienia spraw nie mają!
Bezpieczny Internet
Dbacie Państwo o bezpieczeństwo swoich dzieci na placu zabaw czy podczas wspólnie wykonywanych prac – najczęściej poprzez obserwację, nadzór, zwykłą obecność. Oczekujecie Państwo, że również my w pracy z Państwa dziećmi będziemy mieć ich bezpieczeństwo na uwadze. Wszyscy jesteśmy przekonani, że najlepszym do tego środkiem jest nasza obecność, udział w tym co nasze dzieci robią.
Tak samo jest jeśli chodzi o korzystanie z Internetu.
Dlatego podstawowa sprawa, do której Państwa zachęcam, to żeby w świat Internetu wybrać się razem z dzieckiem. Niezależnie od poziomu technicznej biegłości może to być okazja, żeby z własnym dzieckiem spędzić trochę czasu. Podzielić się swoim doświadczeniem życiowym, a być może również czegoś się nauczyć.
Dziecko jest bezpieczne w Internecie razem z rodzicem.
Uczymy się, czytamy wiadomości.
Jest wiele stron gdzie w Internecie można znaleźć mniej lub bardziej konkretne i fachowe informacje, filmy instruktażowe, poradniki, na różne tematy. Jest to ważna i szybka pomoc w niektórych sytuacjach. Funkcjonuje bardzo wiele serwisów informacyjnych. Właściwie każda stacja telewizyjna, radiowa, czy czasopismo ma swoją witrynę. Czasem jednak trudno jest odróżnić opinie od faktów. Dlatego warto pokazać swojemu dziecku, że znalezione w sieci rewelacje warto porównać z wiedzą z innych źródeł – choćby z innej strony internetowej, ale również z książek, czasopism, telewizji czy radia. Czasem wiele można wywnioskować z charakteru źródła czy samego materiału – tego rodzaju wnioskowanie dla naszych dzieci jeszcze nie jest dostępne i warto je wdrażać. Rozwiniemy w ten sposób krytyczne podejście do informacji, umiejętność i potrzebę jej sprawdzenia przed jej przyswojeniem i wykorzystaniem.
Dzielimy się swoimi osiągnięciami i jesteśmy za nie doceniani
W licznych serwisach społecznościowych zapraszamy znajomych, publikujemy zdjęcia, wyrażamy opinie, prezentujemy nasze osiągnięcia, opisujemy jak się czujemy i co się z nami dzieje. Ujawniamy w ten sposób wiele intymnych informacji o sobie. Warto porozmawiać z dzieckiem o tym co ono publikuje w takich miejscach. Warto pokazać, co z takiej publikacji może wynikać – czasem wystarczy poczekać na reakcję: „lubię to”, miły komentarz itp.
Nikt nie martwi się reakcjami przychylnymi. Ale o reakcjach nieprzychylnych, krytyce czy mowie nienawiści zawsze należy z dzieckiem porozmawiać, kiedy któreś z takich zachowań ma miejsce. Po to by pomóc dziecku taką sytuację znieść, jak również po to by nasze dziecko nie zachowywało się tak wobec innych.
Na niekonstruktywną krytykę w Internecie nie należy odpowiadać. Za mowę nienawiści, obrażanie i poniżanie można wyciągać konsekwencje prawne. Od Państwa zależy jakie działania podejmiecie.
Utrzymujemy kontakt z bliskimi, zawieramy nowe znajomości
Tutaj swoją rolę mają serwisy społecznościowe, ale ważne są również rozmaite komunikatory, od telefonu wysyłającego SMS-y, kanały publicznych pogawędek, po programy takie jak Messenger, Signal, Whatsaap, Instagram, znowu przeważnie przeznaczone do używania w telefonie. W komunikacji między ludźmi zawsze obowiązują zasady kulturalnego zachowania, niezależnie przez jakie medium się ona odbywa. I tu jest wspaniałe pole możliwości by uczyć się od siebie nawzajem, bo komunikacja nowymi środkami, ma swoje zasady, specyfikę, którą często Państwa dzieci już opanowały, a Państwo możecie wnieść właśnie szacunek dla rozmówcy, znajomość form kulturalnego zachowania, pewien porządek, o który w tym środowisku jest czasem trudno.
W Internecie tak jak w życiu, powinna obowiązywać zasada, że znacie Państwo osoby, z którymi Państwa dziecko spędza czas, przebywa. Oczywiście, że jest to znacznie trudniejsze do zrealizowania i budzi wątpliwości w związku z tajemnicą korespondencji. Dlatego bardzo ważne i korzystne jest ustalenie zasad, na jakich możecie Państwo monitorować rozmowy dziecka z osobami poznawanymi w Internecie, najlepiej za jego zgodą i udziałem.
Załatwiamy sprawy w urzędzie czy w banku
To fantastyczna okazja by pokazać dziecku, że załatwianie ważnych spraw formalnych czy finansowych wymaga odpowiedniego poziomu zabezpieczenia i zaufania, gdy odbywa się przez Internet. Jest to okazja by pokazać na czym polega szyfrowanie, poświadczanie, elektroniczne podpisywanie dokumentów. W jaki sposób sprawdzić tożsamość instytucji, z którą się komunikujemy i upewnić się, że ważne dane nie trafią w niepowołane ręce. Jest to też okazja by wyjaśnić, co by się mogło stać w razie ujawnienia ważnych danych o sobie i jak sobie z taką sytuacją poradzić.
Robimy zakupy
W ostatnim czasie wzrosła częstość dokonywania zakupów przez Internet. Jest to działanie coraz bardziej bezpieczne. I znowu jest to okazja by pokazać naszym dzieciom że niekoniecznie potrzebujemy wszystkiego co tylko można w sieci kupić, że podejmujemy, czasem trudne, decyzje biorąc pod uwagę nasze możliwości finansowe, że mamy cele, na które jesteśmy skłonni oszczędzać. A kiedy decydujemy się na zakup, to w jaki sposób porównać oferty i dokonać go w sposób bezpieczny.
Spędzamy miło czas
Warto zwrócić uwagę na to, ile czasu mamy do dyspozycji. Że jest to coś czym też powinniśmy gospodarować. Czas pochłania nauka, praca, obowiązki domowe. Warto rozważyć po raz kolejny zasadę „Najpierw obowiązki potem przyjemności”. A przecież nie wszystkie przyjemności muszą być realizowane przy komputerze i w Internecie. Jeżeli nie działa nic innego to warto przynajmniej ustalić ile czasu dziennie my i nasze dziecko będziemy spędzać w Internecie.
Pojawia się tu też problem dostępności treści. Dziecko pozostawione samo, bez nadzoru prędzej czy później trafi na obrazy przemocy, okrucieństwa, poniżenia, pornografię. Blokady elektroniczne nie załatwią tego problemu w 100%. Nawet zakwalifikowane przez specjalistów treści (z rekomendacją dolnej granicy wieku) nie zawsze będą odpowiednie dla Państwa dziecka i nic nie zastąpi Państwa obecności.
Skoro mowa o spędzaniu czasu warto zwrócić uwagę na to by czas pracy i nauki był dobrze wykorzystany. Kiedy robimy rzeczy ważne, wymagające skupienia wyłączmy powiadomienia komunikatorów w telefonie. Może nawet warto wyłączyć na ten czas telefon. Jeżeli ktoś do nas pisze, a nie dzwoni, to nie oczekuje natychmiastowej odpowiedzi, może poczekać, a my nasze ważne zadanie wykonamy szybciej i spokojniej.
Warto również oddzielić czas na rozrywkę od czasu na sen. Im młodsze dzieci tym dłuższa powinna być przerwa pomiędzy korzystaniem z migającego ekranu, a zasypianiem. Natomiast nawet w przypadku osób dorosłych warto zadbać, by co najmniej pół godziny przed zaśnięciem nie korzystać z urządzeń z jasno świecącym ekranem.
Złodzieje czasu
Wiele serwisów jest nastawionych na pochłanianie naszego czasu i naszej uwagi. Niestety nawet ich twórcy przyznają, że właśnie w tym celu zostały przygotowane (i nie zgadzają się by ich własne dzieci z nich korzystały). Im więcej czasu przeznaczamy na oglądanie filmów, przeglądanie publikacji naszych znajomych, tym więcej reklam oglądamy równocześnie i tym bardziej są one do naszych zainteresowań dopasowane. Dotyczy to nas wszystkich, ale dzieci wobec tego mechanizmu są bardziej bezbronne. Między innymi ta tendencja powoduje, że nasze dzieci spędzają w Internecie więcej czasu niż planowaliśmy. Jest to często źródłem konfliktów. Jedno proste rozwiązanie to wyłączenie w danym serwisie automatycznego wyświetlania kolejnych treści.
Rodzice zawsze odpowiedzialni
Większość przywołanych powyżej sytuacji prowadzi do wniosku, że dziecko nie powinno mieć indywidualnego konta e-mail, ani konta w serwisie społecznościowym przed 13-tym rokiem życia. Proszę pamiętać, że za wszystkie poczynania dziecka do 18-go roku życia, również w Internecie, rodzice ponoszą odpowiedzialność.
Gdzie szukać pomocy?
Podstawowym czynnikiem chroniącym Państwa rodzinę jest dobra, nastawiona na szczerą, wspierającą komunikację relacja z dzieckiem. Jeżeli jednak pomimo tego napotkacie Państwo problem, z którym trudniej sobie poradzić – zawsze służymy pomocą: można się skontaktować z wychowawcą, pedagogiem, psychologiem u nas, w Placówce. Pomocą będzie służyć również Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna.
W rozmowach z Państwa dziećmi regularnie poruszamy nakreślone powyżej tematy. Wskazujemy w nich również, że pierwszą linią pomocy jesteście Państwo – Rodzice.
Proste zasady
Sposób użytkowania Internetu powinien być przedmiotem ustaleń w Państwa domu. Warto ustalić zasady, sformułowane w sposób odpowiedni do wieku dziecka ale obowiązujące wszystkich domowników. Przykładem takich korzystnych zasad jest ustalenie:
Do 13 roku życia dzieci korzystają z Internetu wyłącznie pod nadzorem i z pomocą rodzica.
Po godzinie 19:30 nie używamy urządzeń z ekranem.
Pozwalamy sobie na 1 godzinę rozrywki elektronicznej w ciągu dnia.
Przedstawiamy w rodzinie osoby, z którymi korespondujemy w Internecie.
Przedstawiamy w rodzinie plany zakupowe, szczególnie w Internecie i pochodzenie środków, które zamierzamy na nie przeznaczyć.
Celowe jest omówienie i jednoznaczne ustalenie: na jakich zasadach dziecko będzie korzystało z Internetu po 13-tym roku życia, od którego momentu życia dziecka będzie ono dysponowało telefonem komórkowym (szczególnie typu smartfon czy tablet), kontem e-mail, kontem w serwisie społecznościowym, kontem bankowym, kartą debetową itd.
Sztuczki i kruczki
Ponieważ wiele serwisów jest nastawionych na pochłanianie naszego czasu i uwagi warto zastosować kilka prostych „sztuczek” by łatwiej zapanować nad korzystaniem z nich:
Wyłączenie automatycznego prezentowania kolejnych treści (jest taka możliwość w serwisach Youtube, Facebook, Netflix itp.)
Ustawienie alarmu w telefonie np. na 10 minut i zakończenie korzystania z serwisu po upływie tego czasu.
Wyłączenie nachalnych powiadomień z komunikatorów.
Odłożenie/wyłączenie telefonu, kiedy mamy do zrobienia coś ważnego i wymagającego skupienia.
Korzystanie z ustalonych, sprawdzonych metod płatności za zakupy i usługi w Internecie i unikanie korzystania z serwisów płatności których nie znamy.
Uważne czytanie wiadomości z poświadczeniem płatności.
Nie publikowanie danych kontaktowych.
Ograniczenie podawania danych osobowych do koniecznego minimum.
Ograniczanie możliwości śledzenia przez strony naszych zachowań – kiedy tylko jest taka możliwość.
|